جایگاه ایران در صادرات میوه به هند

ایران در صادرات میوه به هند جایگاه قابل‌توجهی دارد و به‌ویژه در برخی اقلام خاص مانند سیب، کیوی، انار و خرما یکی از تأمین‌کنندگان مهم این بازار به‌شمار می‌رود. هند در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ حدود ۱.۷ میلیارد دلار (بیش از ۱۴۳ میلیارد روپیه) میوه تازه وارد کرده است. به عبارت دیگر میوه در لیست کالاهای صادراتی ایران به هند جایگاه ویژه‌ای دارد. اگرچه عمده واردات هند از کشورهایی نظیر ویتنام، تایلند، شیلی، پرو و ترکیه است، اما ایران هم در برخی دسته‌بندی‌ها نقش مهمی دارد. در ادامه میوه‌هایی را که نقش مهمی در صادرات به هند دارند، آورده‌ایم.

صادرات سیب به هند

ایران دومین صادرکننده عمده سیب به هند است. در سال‌های اخیر (تا ۲۰۲۴-۲۰۲۵)، ارزش صادرات سیب ایران به هند حدود ۹۰ میلیون دلار بوده که حدود ۲۲ درصد از کل واردات سیب هند (۴۰۰ میلیون دلار در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴) را تشکیل می‌دهد. در سال ۲۰۲۱، ایران با صادرات ۹۷ هزار تن سیب به‌صورت مستقیم، رتبه اول را داشت، اما اکنون پس از ترکیه در جایگاه دوم قرار دارد.

صادرات کیوی به هند

ایران یکی از تأمین‌کنندگان اصلی کیوی هند است. در دوره اکتبر ۲۰۲۳ تا سپتامبر ۲۰۲۴، صادرات کیوی ایران به هند رشد ۶۹ درصدی داشته و شامل محموله‌هایی مانند ۴۴ هزار کیلوگرم به ارزش ۲۳ هزار دلار بوده است. در سال ۲۰۲۱، ایران حدود ۳۰ هزار تن کیوی صادر کرد که بخش عمده‌ای از نیاز هند را تأمین می‌کرد. هرچند ممنوعیت‌های موقت صادرات در سال‌های گذشته حجم را محدود کرد، اما از سپتامبر ۲۰۲۵ این ممنوعیت برداشته شده و صادرات از سر گرفته شده است.

صادرات انار و خرما به هند

ایران برای انار و خرما نیز بازار مهمی در هند دارد. صادرات انار در سال گذشته حدود ۱۷ هزار دلار بوده و خرما نیز به‌عنوان محصولی کلیدی، به‌ویژه در فصل‌های تقاضای بالا، جایگاه خوبی در بازار هند دارد. گزارش‌های سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده افزایش سریع صادرات این اقلام در دوره‌هایی از سال بوده است.

صادرات سایر میوه‌ها به هند

ارزش صادرات میوه‌های تازه ایران به هند در سال ۲۰۲۲ حدود ۵۶ هزار دلار بود، اما در ژوئن ۲۰۲۵ به ۷ میلیون دلار رسید که نشان‌دهنده رشد قابل‌توجه صادرات میوه به هند با استفاده از کانتینرهای یخچالی است. (tradingeconomic) در سه‌ماهه اول ۲۰۲۴، صادرات میوه تازه ایران به هند دو برابر سال قبل شد، هرچند ارزش دقیق آن مشخص نیست (tridge).

 

 

 

مسیرهای صادرات میوه از ایران به هند

ایران به‌عنوان یکی از صادرکنندگان عمده میوه‌های تازه و خشک به هند، عمدتاً از مسیرهای دریایی برای حمل‌و‌نقل استفاده می‌کند، زیرا این روش برای حجم‌های بزرگ و کالاهای فاسدشدنی مانند میوه‌ها مقرون‌به‌صرفه و مناسب است. صادرات پسته به هند، صادرات میوه خشک به هند، صادرات زعفران به هند و صادرات گیلاس به هند عمدتا از راه دریایی است. بااین‌حال، برای میوه‌های تازه حساس، مانند سیب و کیوی، حمل هوایی نیز در موارد فوری به کار گرفته می‌شود. حمل‌و‌نقل دریایی با کانتینرهای یخچال‌دار (reefer) انجام می‌شود. 

حمل دریایی، بیشتر صادرات میوه ایران به هند را پوشش می‌دهد و زمان عبور، بسته به بنادر مبدأ و مقصد، معمولاً 15-25 روز طول می‌کشد. در ادامه بنادر مهم ایران و نقش آن‌ها در صادرات میوه به هند آورده شده است.

مسیرهای دریایی صادرات ایران به هند

مسیرهای دریایی صادرات ایران به هند شامل موارد زیر هستند:

• بندرعباس به کاندها: یکی از سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مسیرها برای میوه‌های خشک مانند خرما و انار از ایران به هند است. این مسیر برای حجم‌های بزرگ ایده‌آل است و از خطوط کشتیرانی مستقیم استفاده می‌کند.
• بندرعباس به نهوا شیوا (بمبئی): این مسیر برای تاجرانی که قصد رسیدن به شهرهای بزرگ و بازارهای غرب هند را دارند، مناسب است. 
• چابهار به کاندها یا نهوا شیوا: اگر به‌دنبال مسیری هستید که هزینه‌های حمل‌و‌نقل کمتر و تحویل سریع‌تری داشته باشد، مسیر دریایی از بندر چابهار به بندر کاندلا انتخابی عالی است. مسیر چابهار به نهاوا شوا، به‌دلیل نزدیکی چابهار به دریای عرب و مسیرهای کشتیرانی بین‌المللی، یکی دیگر از مسیرهای صادراتی سریع و کارآمد است. این مسیر به‌ویژه برای واردکنندگانی که مناطق پرجمعیت و بازارهای بزرگی مانند بمبئی و مناطق اطراف آن را هدف قرار می‌دهند، مناسب است.
• بندرعباس به بندر چنای: اگرچه این مسیر طولانی‌تر از سایر مسیرها است، اما برای واردکنندگانی که به‌دنبال دسترسی به بازارهای جنوب هند هستند، مفید است (taritrading)

مسیر هوایی صادرات میوه از ایران به هند

برای میوه‌های حساس مانند کیوی و سیب تازه که نیاز به تحویل سریع دارند، حمل هوایی از فرودگاه‌های بین‌المللی تهران (مثلاً امام‌خمینی) به فرودگاه‌های بزرگ هند کاربرد دارد. بااین‌حال این روش نسبت به حمل دریایی هزینه بسیار بالاتری دارد. 

قوانین هند برای واردات میوه

مسئول اصلی تنظیم و نظارت بر ایمنی غذا در هند، سازمان Food Safety and Standards Authority of India (FSSAI) است. در ادامه خلاصه‌ای از قوانینی که این سازمان برای واردات میوه در هند در نظر گرفته است را آورده‌ایم.

• هیچ شخصی نمی‌تواند مواد غذایی را بدون داشتن مجوز واردات از مرجع صدور مجوز هند وارد کند.
• واردکننده باید در سازمان تجارت خارجی هند ثبت شده و کُد واردات–صادرات (IEC) معتبر داشته باشد.
• پس از ورود محموله به بندر، واردکننده یا نماینده گمرکی باید فرم یکپارچه اظهارنامه و هزینه بررسی را ارائه کند.
• مواد غذایی باید حداقل ۶۰٪ از عمر مفید (یا سه ماه تا انقضا، هرکدام کمتر باشد) را در زمان ورود داشته باشند.
• مواد غذایی وارداتی باید مطابق مقررات مربوطه، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری شده باشند (شرایط بهداشتی و دما).
• از هر نوع ماده غذایی دو نمونه برداشته و به آزمایشگاه‌های تأییدشده ارسال می‌شود. در صورت انطباق با استانداردها، «گواهی عدم مانع» (NOC) صادر می‌شود.
• اقلام وارداتی با عمر کمتر از ۷ روز می‌توانند با «NOC موقت» و تحت شرایط خاص ترخیص شوند.

برای اطلاع کامل از این قوانین می‌توانید فایل pdf Food Safety and Standards (Import) Regulations را دانلود کنید. 

چالش‌های صادرات میوه از ایران به هند

صادرات میوه از ایران به هند با وجود پتانسیل‌های بالا، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که بر کیفیت، هزینه، زمان تحویل و رقابت‌پذیری تأثیر می‌گذارند. در ادامه به مهم‌ترین این چالش‌ها می‌پردازیم:

۱. تحریم‌های اقتصادی و مشکلات مالی

تحریم‌های بین‌المللی، به‌ویژه قطع دسترسی به سیستم بانکی جهانی (SWIFT)، موجب بروز مشکلات جدی در تراکنش‌های مالی است. این امر منجر به افزایش هزینه‌های مالی، تأخیر در پرداخت‌ها و دشواری در مدیریت ریسک‌های مرتبط با صادرات میوه از ایران به هند می‌شود. 

۲. زیرساخت‌های ناکافی و مشکلات لجستیکی

کمبود زیرساخت‌های مناسب، به‌ویژه در زمینه سردخانه‌ها و انبارهای نگهداری، می‌تواند باعث کاهش کیفیت محصولات فاسدشدنی و افزایش ضایعات می‌شود. این مشکل به‌ویژه در فصول اوج تولید، مانند برداشت خرما و انار بیشتر مطرح است. 

۳. نوسانات قیمت و رقابت با کشورهای دیگر

نوسانات قیمت محصولات خشکبار، مانند پسته و خرما، به‌دلیل تغییرات عرضه و تقاضا، می‌تواند بر بازار هند تأثیر بگذارد. علاوه‌بر این، رقابت با کشورهای دیگر مانند پاکستان که از سیستم‌های پرداخت جایگزین استفاده می‌کنند، می‌تواند سهم بازار ایران را کاهش دهد (The Times of India)

۴. مشکلات در حمل‌ونقل و زمان‌بندی

تأخیر در حمل‌ونقل، به‌ویژه در مسیرهای دریایی از بندر عباس به بنادر هند، می‌تواند منجر به کاهش کیفیت محصولات و نارضایتی مشتریان شود. این تأخیرها اغلب به‌دلیل مشکلات لجستیکی و عدم هماهنگی در برنامه‌ریزی حمل‌ونقل رخ می‌دهند.

5. چالش‌های فنی و کیفیت

عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی در بسته‌بندی، حمل‌ونقل و نگهداری می‌تواند منجر به کاهش کیفیت محصولات و از دست دادن بازارهای هدف شود. این چالش‌ها به‌ویژه در مورد میوه‌های حساس مانند کیوی و سیب تازه که نیاز به تحویل سریع دارند، نمود بیشتری دارند.

6. نوسانات تولید و تغییرات اقلیمی

تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی می‌تواند بر تولید محصولات کشاورزی تأثیر بگذارد. این نوسانات تولید، به‌ویژه در میوه‌هایی مانند خرما و انار، می‌تواند منجر به کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها شود 

7. چالش‌های سیاسی و دیپلماتیک

تأثیرات تنش‌های سیاسی، مانند درگیری‌های نظامی بین ایران و اسرائیل، می‌تواند بر روابط تجاری ایران با کشورهای دیگر، از جمله هند، تأثیر بگذارد. این تنش‌ها ممکن است منجر به افزایش هزینه‌های بیمه، تأخیر در حمل‌ونقل و کاهش اعتماد تجاری شود.

مراحل صادرات میوه از ایران به هند

صادرات میوه از ایران به هند شامل مراحل زیر است.

۱. انتخاب و تأمین محصول

در مرحله اول، میوه‌های مناسب برای صادرات به هند، مانند خرما، انار، کیوی و سیب، باید با توجه به مطالعه بازار انتخاب شوند. بررسی تقاضا و ذائقه مصرف‌کنندگان هندی نقش مهمی در این انتخاب دارد. تأمین‌کنندگان میوه هم باید میوه‌های خود را با استانداردهای کیفی بین‌المللی ارائه کنند، در غیر این صورت، صادرات آن میوه در مراحل بعدی با مشکل روبه‌رو خواهد شد.

2. بسته‌بندی و برچسب‌گذاری

بسته‌بندی باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی و مقررات هند باشد. برچسب‌ها باید شامل اطلاعاتی مانند نام محصول، تاریخ انقضا، ترکیبات، و دستورالعمل‌های نگهداری به زبان انگلیسی و زبان‌های محلی هند باشند 

3.انتخاب روش حمل‌ونقل

انتخاب روش حمل‌ونقل بستگی به‌نوع محصول و زمان تحویل دارد:

• حمل‌ونقل دریایی: برای محموله‌های بزرگ و مقرون‌به‌صرفه.
• حمل‌ونقل هوایی: برای محموله‌های حساس به زمان و کیفیت.

بندرهای اصلی در هند شامل بمبئی، دهلی، چنای و کاندلا هستند.

4. 4. انتخاب شرکت باربری مناسب

انتخاب شرکت لجستیک مناسب، یکی از مهم‌ترین مراحل حمل میوه به هند است. شرکت انتخابی باید تجربه و تخصص لازم در حمل کالاهای فاسدشدنی را داشته باشد تا بتواند شرایط نگهداری مناسب، از جمله استفاده از کانتینرهای یخچالی با کنترل دقیق دما و رطوبت، فراهم کند. اگر قصد صادرات میوه به هند را دارید، شرکت کشتیرانی مارین ترابر جنوب آریا (SASCO) یکی از شرکت‌هایی است که می‌توانید به آن اعتماد کنید. 

۵. ترخیص گمرکی در هند

ترخیص گمرکی در هند شامل مراحل زیر است:

• ثبت‌نام در سیستم گمرک هند: دریافت شماره شناسایی تجاری (BIN) و شماره مالیاتی (PAN).
• ارائه مستندات: ارائه فاکتور تجاری، لیست بسته‌بندی، گواهی‌های بهداشتی و فیتوسانیتاری، و صورت‌حساب حمل‌ونقل.
• پرداخت عوارض و مالیات‌ها: پرداخت هزینه‌های مرتبط با واردات.
• بازرسی و نمونه‌برداری: در صورت لزوم، بازرسی و نمونه‌برداری توسط مقامات گمرکی.

شرکت صادرات میوه به هند، براساس نوع قرارداد، این موارد را بر عهده می‌گیرد. به‌عبارت دیگر، صادرکننده، لازم نیست به‌شکل مستقیم، ترخیص کالا از هند را بر عهده بگیرد. 

۶. توزیع و فروش در بازار هند

پس از ترخیص کالا، توزیع و فروش محصولات در بازار هند شامل مراحل زیر است:

• همکاری با توزیع‌کنندگان محلی: ایجاد روابط تجاری با توزیع‌کنندگان معتبر در هند.
• بازاریابی و تبلیغات: استفاده از استراتژی‌های بازاریابی برای معرفی محصول به مصرف‌کنندگان.
• رعایت استانداردهای کیفی: تضمین کیفیت و تازگی محصولات برای جلب رضایت مشتریان.

مدارک لازم برای صادرات میوه به هند

برای صادرات میوه به هند، اخذ گواهی‌های زیر الزامی است:

• کارت بازرگانی: صادرکنندگان میوه باید دارای کارت بازرگانی معتبر از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران باشند. 
• گواهی بهداشت و قرنطینه گیاهی: این گواهی از سوی سازمان حفظ نباتات ایران صادر می‌شود و تأیید می‌کند که میوه‌های صادراتی عاری از آفات و بیماری‌های گیاهی هستند. این گواهی برای ورود به هند الزامی است.
• گواهی استاندارد بین‌المللی: برخی کشورها، از جمله هند، ممکن است گواهی‌های استاندارد خاصی را برای محصولات وارداتی خود تعیین کنند. برای اطلاع از این گواهی‌ها، این فایل pdf را بخوانید. 
• فاکتور تجاری (Invoice): این سند، شامل جزئیات معامله مانند نام و مشخصات فروشنده و خریدار، نوع و مقدار میوه، قیمت و شرایط پرداخت است.
• پکینگ‌لیست (Packing List): فهرستی دقیق از محتویات هر بسته، شامل تعداد، وزن و ابعاد، که به شفافیت در فرآیند ترخیص کالا کمک می‌کند.
• بارنامه (Bill of Lading): سندی است که توسط شرکت حمل‌ونقل صادر می‌شود و نشان‌دهنده مالکیت کالا در طول مسیر حمل است.
• بیمه‌نامه حمل‌ونقل: برای پوشش ریسک‌های احتمالی در طول حمل‌ونقل، داشتن بیمه‌نامه معتبر ضروری است.
• گواهی مبدا (Certificate of Origin): این گواهی از سوی اتاق بازرگانی ایران صادر می‌شود و نشان‌دهنده کشور مبدأ کالا است.
• مجوز صادرات از وزارت جهاد کشاورزی: برای صادرات محصولات کشاورزی، اخذ مجوز از وزارت جهاد کشاورزی ایران ضروری است.

راهکارهای افزایش موفقیت در بازار هند

اگر قصد صادرات میوه از ایران به هند را دارید، راهکارهای زیر می‌توانند به شما کمک کننند.

• بسته‌بندی استاندارد و مطابق با مقررات هند: استفاده از بسته‌بندی‌های مقاوم و مطابق با استانداردهای بین‌المللی، به‌ویژه رعایت مقررات کشور هند، می‌تواند از آسیب‌دیدگی محصولات در طول حمل‌ونقل جلوگیری کند و به حفظ کیفیت میوه‌ها کمک نماید.
• بازاریابی هدفمند و شناخت ذائقه مصرف‌کنندگان هندی: تحقیقات دقیق بازار و شناخت ترجیحات مصرف‌کنندگان هندی می‌تواند به صادرکنندگان کمک کند تا محصولات خود را به‌صورت مؤثرتر در بازار هند معرفی کنند و از رقبا پیشی بگیرند.
• همکاری با تجار و توزیع‌کنندگان معتبر هندی: ایجاد روابط تجاری مستحکم با تجار و توزیع‌کنندگان معتبر در هند می‌تواند به تسهیل فرآیند صادرات و ورود به بازارهای مختلف این کشور کمک کند.
• انتخاب شرکت‌های لجستیک با تجربه در صادرات به هند: همکاری با یک شرکت صادرات میوه از ایران به هند می‌تواند فرآیند حمل‌ونقل، ترخیص گمرکی و تحویل به‌موقع محصولات را تسهیل نماید.

خلاصه مقاله

صادرات میوه از ایران به هند فرصتی طلایی برای توسعه تجارت است. میوه‌های باکیفیت ایران مثل خرما، سیب، کیوی و انار، می‌توانند بازار هند را هدف قرار دهند، اما موفقیت مستلزم رعایت نکات کلیدی است: انتخاب درست محصول، بسته‌بندی استاندارد و آشنایی با قوانین گمرکی هند. همکاری با یک شرکت لجستیک ایرانی باتجربه، مانند SASCO، مسیر صادرات را آسان و مطمئن می‌کند، با سپردن امور به کارشناسان شرکت، شما از برخی مراحل پیچیده قبلی بی‌نیاز می‌شوید.